Τι είναι το Άρθρο 13; Tι αλλαγές συνεπάγεται; Μετά το περιβόητο GDPR, μεγάλες αλλαγές σημειώνονται και στα ηλεκτρονικά πνευματικά δικαιώματα σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, με άμεσο και διεθνή αντίκτυπο μόλις τεθεί σε ισχύ η νέα νομοθεσία. Στις 26 Μαρτίου 2019, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε ΝΑΙ στην οδηγία για τα πνευματικά δικαιώματα στην ΕΕ.
Η οδηγία για την προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων στον ψηφιακό κόσμο πέρασε τελικά από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με 348 ευρωβουλευτές να την υπερψηφίζουν. Σημειώνεται ότι από τους Έλληνες ευρωβουλευτές μόνο δύο την καταψήφισαν, επτά ήταν υπέρ και οι υπόλοιποι απουσίαζαν από την κρισιμότερη ψηφοφορία στην ιστορία του διαδικτύου για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στο πλαίσιο της οδηγίας, εγκρίθηκαν τα άρθρα 11 και 13 (νυν 15 και 17) που αλλάζουν το διαδίκτυο και απειλούν την ελευθερία της έκφρασης, παρά τις έντονες αντιδράσεις φορέων, οργανώσεων και χρηστών.
Ανησυχία προκαλεί ακόμα το γεγονός, πως -παρά τις διάφορες θετικές τροποποιήσεις που έγιναν- υπάρχει ακόμα η πιθανότητα, η οδηγία αυτή να έχει ανεπιθύμητες συνέπειες που μπορεί να βλάψουν τη δημιουργική και ψηφιακή οικονομία της Ευρώπης.
Η οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας στην ψηφιακή ενιαία αγορά είναι μια οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχει σχεδιαστεί για να περιορίσει τον τρόπο που μοιράζεται περιεχόμενο στις ηλεκτρονικές πλατφόρμες, το οποίο προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα.
Η απόφαση αυτή στην πράξη σημαίνει άσκηση έντονης πίεσης προς τους κολοσσούς της ψηφιακής τεχνολογίας, με κυριότερους τις Apple, Amazon, Google, Facebook, ΥouTube και Twitter, για «φιλτράρισμα» του υλικού που χρησιμοποιούν οι χρήστες τους και υπόκεινται σε πνευματικά δικαιώματα.
Το Άρθρο 13 υποχρεώνει τις διαδικτυακές πλατφόρμες να δημιουργούν φίλτρα για την επόπτευση του υλικού που αναρτούν οι χρήστες, προκειμένου να διασφαλίζεται ότι δεν υφίστανται παραβιάσεις πνευματικών δικαιωμάτων.
Σύμφωνα με το Άρθρο 13, οι υπηρεσίες κοινής χρήσης περιεχομένου πρέπει να λαμβάνουν άδεια από τους κατόχους πνευματικών δικαιωμάτων για δημοσίευση του περιεχομένου τους. Σε περίπτωση που αυτό δεν είναι εφικτό και καταχωρείται υλικό τους στην υπηρεσία, η εταιρεία μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνη, εάν δεν μπορεί να αποδείξει ότι:
Η οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας απαιτεί από πλατφόρμες, όπως το YouTube, το Facebook, το Twitter και το Google News, να αναλάβουν μεγαλύτερη ευθύνη για τον διαμοιρασμό των πνευματικών δικαιωμάτων στις πλατφόρμες τους.
Ο νέος νόμος θα επηρεάσει και τους video gamers, αλλά και τους streamers, οι οποίοι μοιράζονται αποσπάσματα με εικόνες, βίντεο και οδηγίες που ανταλλάσσουν σχετικά με τα παιχνίδια μέσω video streaming.
Σημαντικός αριθμός των μέτρων είναι σχεδιασμένος ειδικά, ώστε να διασφαλιστεί ότι το διαδίκτυο θα παραμείνει χώρος ανοιχτός στην ελευθερία της έκφρασης. Από την οδηγία εξαιρούνται σημαντικές κατηγορίες διαδικτυακού υλικού, καθησυχάζοντας τους απλούς χρήστες ότι έτσι καταστρατηγείται και ο δωρεάν χαρακτήρας του Διαδικτύου. Οι εξαιρέσεις αυτές αφορούν:
Τέλος, το άρθρο 13 αναφέρει πως «δεν επηρεάζει με κανέναν τρόπο τις νόμιμες χρήσεις» και θα επιτρέπεται στους χρήστες τους διαδικτύου να χρησιμοποιούν κομμάτια υλικού που προστατεύονται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας για λόγους κριτικής, αναθεώρησης, σάτιρας, παρωδίας κλπ.
Το YouTube, οι YouTubers και οι Vloggers έχουν γίνει οι πιο φανατικοί αντίπαλοι της πρότασης. Με τη βοήθεια των εκατομμυρίων YouTuber στην Ευρώπη, δημιουργήθηκε ένα κίνημα για την υποστήριξη του YouTube, που ξεκίνησε το πιο δημοφιλές αίτημα για υπογραφές στο Change.org στην ιστορία και μέσα από αυτή προβάλλονταν η δύναμη και η σημασία της οικονομίας των δημιουργών.
Το γεγονός αυτό τους έδωσε δύναμη να εφιστήσουν την προσοχή στα θέματα που αφορούν τα πνευματικά δικαιώματα και να διασφαλίσουν ότι οι νομοθέτες και το κοινό άκουσαν την οπτική των δημιουργών, με αποτέλεσμα τη βελτίωση της γλώσσας του νομοθέτη στο τελικό κείμενο της οδηγίας για τα πνευματικά δικαιώματα στην ΕΕ.
Η τελική εκδοχή του άρθρου 13 – που θα έλεγε κανείς πως μοιάζει με νίκη του YouTube – αναφέρει ότι: «Οι πλατφόρμες οφείλουν να καταβάλουν ‘μέγιστες προσπάθειες’ ώστε να αφαιρέσουν βίντεο για τα οποία προβλέπονται πνευματικά δικαιώματα, στις περιπτώσεις όπου οι ιδιοκτήτες πνευματικών δικαιωμάτων έχουν δώσει τις απαραίτητες σχετικές πληροφορίες».
Προς το παρόν δεν αλλάζει τίποτα ακόμα! Η οδηγία θα πρέπει πρώτα να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, προκειμένου να γίνει νόμος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ακόμη και τότε όμως, τα κράτη – μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους δύο χρόνια για να εναρμονίσουν την εθνική τους νομοθεσία στα νέα δεδομένα. Πράγμα που σημαίνει ότι -στην καλύτερη των περιπτώσεων- τίποτα απολύτως δεν πρόκειται να αλλάξει πριν από το 2021.
